Κλείνοντας την ημέρα μου χθες, έπεσα πάνω σε ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα του ποιητή και φιλόσοφου Rumi, το οποίο με γέμισε σκέψεις. Σκέφτηκα, λοιπόν, να τις μοιραστώ μαζί σας. Για όσους δεν το γνωρίζουν – ή θέλουν να το ξαναθυμηθούν – το ποίημα ονομάζεται ‘The Guest House’ (μτφ: Ο Ξενώνας). Το παραθέτω εδώ στα ελληνικά, όπου επιχείρησα να κάνω μια δική μου, κάπως ελεύθερη μετάφραση, μιας και δεν το βρήκα διαθέσιμο στα ελληνικά. Αν θέλετε, μπορείτε εύκολα να το βρείτε και στην αγγλική του εκδοχή στο διαδίκτυο.

Το ποίημα είναι το εξής:

Ο Ξενώνας (Rumi – ελεύθερη μετάφραση)

Το να είσαι άνθρωπος είναι σαν να είσαι ένας ξενώνας.

Κάθε μέρα, ένας νέος επισκέπτης καταφθάνει.

Μια χαρά, μια θλίψη, μια μικροπρέπεια, μια στιγμιαία επίγνωση – φτάνουν σαν απρόσμενοι επισκέπτες. Καλοδέξου τους όλους! Ακόμη κι αν είναι ένας σωρός καημών, που βίαια αδειάζει το σπίτι σου από τα έπιπλά του, φέρσου σε κάθε καλεσμένο με αξιοπρέπεια. Ίσως σου ετοιμάζει χώρο για μια νέα χαρά.

Τη σκοτεινή σου σκέψη, την ντροπή, τη υστεροβουλία, υποδέξου τες στην πόρτα χαμογελώντας και κάλεσέ τες μέσα.

Να είσαι ευγνώμων για καθετί που έρχεται· όλα έχουν σταλεί ως οδηγοί από τον επέκεινα κόσμο.

Το ποίημα αυτό γράφτηκε τον 13ο αιώνα, κι όμως διαβάζοντάς το, ένιωσα τη βαθιά διαχρονικότητά του. Αισθάνομαι πως στη σύγχρονη εποχή, έχουμε μάθει να διώχνουμε τα δύσκολα συναισθήματα. Αντί να τα καλωσορίζουμε, τα θάβουμε· αντί να τα παρατηρούμε, τα αποφεύγουμε. Οτιδήποτε δεν μοιάζει με χαρά, το απορρίπτουμε ως “αρνητικό”, “επικίνδυνο” ή “ανεπιθύμητο”.

Ο εγκέφαλός μας έχει σχεδιαστεί για να αποφεύγει τον πόνο και να αναζητά την απόλαυση. Ωστόσο, πιστεύω πως το πρόβλημα έχει πλέον και κοινωνικές διαστάσεις. Ζούμε σε έναν κόσμο με ολοένα αυξανόμενες επιλογές “γρήγορης ανταμοιβής”, που προωθεί την τοξική θετικότητα και – έμμεσα ή άμεσα – μας πιέζει να φανούμε “δυνατοί” και “χαμογελαστοί”, διατηρώντας ένα προσωπείο ευτυχίας και αισιοδοξίας, ακόμη και μπροστά στον πόνο και στις πιο δύσκολες στιγμές.

Να σημειωθεί πως δεν εννοώ εδώ φυσικά ότι δεν είναι υγιές να νιώθουμε θετικά συναισθήματα, ούτε ότι δεν πρέπει να επικεντρωνόμαστε σε αυτά. Ίσα ίσα, η χαρά, η ευγνωμοσύνη, η αγάπη, η αποδοχή, η συγχώρεση είναι όλα θετικά συναισθήματα που δρουν πολύ γόνιμα και ανακουφιστικά για τον οργανισμό και τα υποδεχόμαστε (όπως λέει και το ποίημα) εγκάρδια.

Όμως – κι εδώ είναι το σημείο που θέλω να σταθούμε – το ίδιο εγκάρδια είναι σημαντικό να υποδεχόμαστε και τα πιο σκοτεινά μας συναισθήματα. Γιατί κι αυτά έχουν κάτι να μας πουν. Η θλίψη, ο πόνος και η οργή βρίσκονται εκεί για κάποιον λόγο κι αν δεν αποκτήσουμε βαθιά επίγνωση πάνω τους, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να τα αντιμετωπίσουμε πραγματικά. Θέλει χρόνο, υπομονή και ενδεχομένως και εξωτερική βοήθεια, όμως πρόκειται για μια εξαιρετικά βαθιά πράξη αυτοφροντίδας και γενναιότητας. Το να φέρουμε τα σκοτεινά μας σημεία στην επιφάνεια, θα ανοίξει κι άλλο τη χαραμάδα φωτός που όλοι έχουμε μέσα μας. Όπως είπε και ο Rumi, θα ανοίξει χώρος ‘για μια καινούρια χαρά’.

Ξέρω, δεν είναι εύκολο. Φοβόμαστε το άγνωστο. Τι θα γίνει αν ανοίξουμε το “κουτί της Πανδώρας”; Τι θα γίνει αν δεν αντέξουμε; Συχνά επιλέγουμε να θάψουμε τα δύσκολα συναισθήματα με τρόπους που μόνο προσωρινά προσφέρουν ανακούφιση: αλκοόλ, εθισμοί, ώρες στα social media μέχρι να μουδιάσουμε, να μη θυμόμαστε, να μη νιώθουμε άλλο πια.

Κι όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο τρομακτικά και ο πόνος μαλακώνει όσο κάθεσαι μαζί του, όσο τον βιώνεις πραγματικά κι όσο τον αφήνεις να σου πει την ιστορία του. Αποδεχόμενοι το συναίσθημα μας, ένα πρώτο βήμα μπορεί να είναι να το καταγράψουμε. Π.χ. “Αυτή τη στιγμή αισθάνομαι θυμό”. Έπειτα, να αναρωτηθούμε: “Γιατί;”, “Μήπως λέω ‘ναι’ σε πράγματα που δεν θέλω πραγματικά;”, “Μήπως αγνοώ τις ανάγκες μου;”. Να παρατηρήσουμε το σώμα μας. “Πού νιώθω αυτήν την ένταση;”, “Τι προσπαθεί να μου πει;”, “Τι θα μπορούσα να κάνω για να εκτονώσω τον θυμό και όχι να τον κρύψω για άλλη μια φορά;”

Υπάρχουν πολλοί δημιουργικοί και υγιείς τρόποι να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας: Το γράψιμο, η ζωγραφική, το περπάτημα στη φύση, η γυμναστική, μια κουβέντα με έναν άνθρωπο που εμπιστευόμαστε. μπορούν να γειώσουν, να απελευθερώσουν και τελικά να μετουσιώσουν το συναίσθημα σε κάτι άλλο, προσφέροντάς μας ψυχική ισορροπία. Πάντοτε, φυσικά, όταν νιώθουμε ότι δυσκολευόμαστε, καλό είναι να ζητάμε βοήθεια από έναν ειδικό.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα κείμενα που γράφω εδώ έχουν καθαρά εκπαιδευτικό χαρακτήρα και σε καμιά περίπτωση δεν υποκαθιστούν ιατρικές ή ψυχοθεραπευτικές οδηγίες. Αν νιώθετε ότι χρειάζεστε υποστήριξη, απευθυνθείτε σε κάποιον εξειδικευμένο επαγγελματία.